eus | cas | fra 

Angelu Biarritz Sokoa Higer Senokozulua La Plata Santa Clara Igeldo Getaria Zumaia lekeitio matxitxako Gorliz Punta Galea

Naufragioak


Galea muturra

1881/6/11
Madril 8.
Txinako uretan duela urte erdia hondoa jotako Doña Telesfora barkuaren eskifaia Bilbora iritsi da. Naufrago bizkaitar hauek igeri eginez salbatu ziren, eta Sobi uhartean lau hilabetez bertako biztanleekin bizi izan dira, platanoa eta arroza besterik jaten ez zutela, harik eta itsasontzi ingeles bat hango kostatik pasa eta aberrira ekarri dituen arte.

 

1883/4/25
Bilboko egunkarietan irakurtzen ditugu dagoeneko telegrafoz jakinarazitako  Magdalena Vicenta bapore-ontziaren naufragioari buruzko xehetasunak:
Magdalena Vicentak hiru bidaiari zekartzan: Ondarroako txalupa baten patroia, emazte bat eta bere haurra.
Ubidean sartzeko tenorean, Thames bapore-ontzia trabatu zitzaion, eta Magdalena saihetsetik jo, hain zuzen itsas kolpe batek urpetu eta hondoratzen zuen une berean.
Magdalenako lau gizonek txalupa bat itsasoratu eta Santurtzira iristea izan dute; beste bi eskifaikide, berriz, Portugaleteko burdinazko kaiari lotzea lortu arren, hantxe hil dira koitaduak; beste bat, zorionekoa berau, salbatu egin da, kai berera igotzea lorturik.
Emazte gaixoa itota hil da; semea, itsasoak hondartzaraino bizirik egotziagatik, berreskuratu orduko hil egin da.
Thameseko txalupa bateanlau gizon sartu, eta bertan hil omen dira, antza, itsas kolpe batek tirabira eginarazita, gila gora begira jarriz; haietako bat uhinen kontra borrokan ikusi ahal izan da denbora laburrez, bertan hondoratutako Laura Guillieseko hondakin bati helduta.
Txalupa iraulia Algortako hondartzaraino iritsi da.
Hortaz, albisteon arabera, Magdalena Vicentako kapitaina, Jose Garatea lekeitiarra,  Bilbon oso maitea zena, makinaria eta haren semea, bapore-ontzi bereko beste marinel bat eta lehen aipatutako emaztea eta haurra itota hil dira.
Thameseko eskifaian ere ezbehar gehiago gertatu ote diren beldur gara; izan ere, esan bezala, iraulitako txaluparen lau kideak itsasontzi honetakoak zirela uste da eta.
Sanson atoi-ontziak Magdalena Vicentako lau marinel salbatu dituelako hotsa zabaldu da. Sansoneko kapitainaz laudorio handiak esan dira, zeren eta, ezbairik gabe, ezbeharren kopurua gutxiago izan zedin gogotik lagundu baitu.”

Gorliz

1876/11/18
Bilbotik jasotako telegrama ofizial baten arabera, hilaren 12ko arratsaldean, Ekialdeko kostaldean “Mazagran” bergantin frantsesak hondoa jo du, Arroxelatik lasta zekarrela. Eskifaia salbatu da, eta eskura zeuden laguntzak eskaini zaizkio.

Matxitxako

1887/11/19
Bermeon, denboralea dela eta, hiru arrantzale-traineruk hondoa jo dute, eta eskifaietako bost lagun hil.

1890/9/10
Denboralea.
Kantaurikoan berrikitan izandako denboraleaz, horrelako albisteak dakartza Donostiako egunkari batek:
“Arrantzaleen baporeek portu honetara, Pasaia, Zokoa, Capbreton eta Arcachonekora arribatu behar izan dute; horiez gain, iritsitako telegramen arabera, Mantxako eskoadra frantziarrak gure golkoan egiten ari zen zeharkaldia eta maniobrak bertan behera utzi eta sakabanatu behar izan du, Marengo, Furieux, Requin eta Reine Blanche korazatuak  Quiberoneko kaian eta Edmundo Fontaine eta 128 zenbakidun torpedo-ontziak S. Nazaireko portuan babestu direla.
Eperiergurutze-ontzia Kantaurin geratua da, Rocheforten babestera joateko agindupean, eta Gervais almirantea bera ere, La Lance, torpedo-abisuontziarekin batera, Loirako errioan sartu eta Nanteseraino igo da.
Pentsatzen ahal dute gure irakurleek zer nolako nekeak pairatu behar izan dituzten egunotan Reina Regente eta Reina Cristina ontzietako gure marinel kartsuek ere, denboraleari Matxitxako parean aurre egin behar izan diote eta.”

Santa Katalina

1878/4/27
Bene-benetan lazgarriak dira kantauriar kostaldeko zentro ofizialetan jasotzen ari diren datuak, duela hiru egun hango itsasertzean pairatu zen galernak eragindako  haize-boladak direla kausa. Bart jaso da honako telegrama:
“Bilbo 22 – Diputazio Probintziala, Udala eta herritarrak orobat arduratzen ari dira naufragoen familiei baliabideak irits dakizkien, gaineratu zaien egoera tamalgarria arintzeko xedez.
Gure probintzian orain arte ezagutzen den biktimen kopurua honakoa da:
Bermeo 95 hildako
Elantxobe 40
Lekeitio 7
Ondarroa 13.

Igeldo

1886/3/13
Donostiako portutik zortzi miliara haize oihalak osoro txikiturik aurkitutako San Rafael norvegiar brik barkuko kapitaina eta marinelak ontzi txiki batean Bilboko portura iritsi dira.

1892/10/23
BESTE NAUFRAGIO BAT.
Donostiako portutik hiru legoara, haize bolada zakar baten ondorioz, 13 marinelen eskifaiako traineru batek tirabira egin du.
Tostarteko guztiak itsasora erori dira.
Koitaduek etsi-etsian borroka egin dute herioari ihes egiteko; baina gehienak, olatuen indarrari men, itsas hondora amildu dira.
Hondamendia gertatutako tokian zebilen traineru batek igerian aurkitutako lau marinel bildu zituen.
Gainerakoak ordurako desagertuak ziren.
Luis Carril, biktimetako bat, Ondarroarekiko estropada irabazi zuen patroi ospetsua zen.
Biktimen artean badira estropadetan parte hartutako beste hiru marinel ere.
Ezbehar kalapitatsuak erabat lur jota utzi ditu herritarrak.
Gaur Udalak aparteko bilkura egin du, biktimak laguntzeko asmotan, egin ere.

La Plata

1881/11/30
JOVELLANOS BAPORE-ONTZIAREN NAUFRAGIOA
Hona hemen lerro hauen izenburuarena egiten duen albistearen berri ematen dizkiguten telegrama ofizialak:
“Donostia 25.- Itsas armadako komandantea.- Oraintxe jaso dut Jovellanosbapore-ontzia, Pasaian arribatua egon zena, gaur eguerdian azpiko ardatzen gainean jota galdu delako albistea, berehala txiki-txiki eginda geratu da eta.
Haren alde ateratako txalupek, barrutiko laguntzailea eta guzti, hamabi eskifaikide salbatu dituzte, beste hamaika eta portuko pilotua falta direla; izan ere, itsasoaren egoerak ez du uzten uharrietara hurbiltzen. Baliteke lehorretik salbatzea zenbait lagun, flotatzen duten gaiei helduta-edo. Xehetasunak jaso orduko, transmitituko ditut.”
- - -
“Donostia 25.- Gobernaria.- Jaso berri dudan partearen arabera, Pasaiako portuko sarreran Jovellanos bapore-ontzi espainiarrak hondoa jo du, atzerritik erresumako hainbat tokitarako gai orokorrak zekartzala.
Emandako laguntzari esker, kapitaina, pilotuetako bat eta marinel batzuk salbatu dira; beste bi eskifaikide eta makinariaren gorpuak ere bildu ahal izan dira. Orain arte pilotu bat eta zazpi marinelen berririk ez dagoenez, hil ote diren beldur gara.
Ordena publikoaren burua, agenteak eta guardia zibileko bi bikote igorri ditut, gauez itsasoak lehorrera zitzakeen gaiak inork lapur ez ditzan.
Aduanako administratzaileak, itsas armadako laguntzaileak eta gainerako agintariak laguntzak oro eskaini dituzte, eta eskaintzen dihardute.

Higer Lurmuturra

1883/11/14
Kantauriko itsasertzean tamalez ohikoak izan diren ekaitz zakarretako batek duela egun batzuk tirabira eginarazi dio Hondarribian matrikulatutako Santo Tomas txalupari, eta eskifaiako hamaika lagun itsas hondora egotzi. Haien alargunak eta seme-alabak zeharo babesgabe geratu dira, batzuk aita eta amaren aldetik umezurtz.
Naufragoen familia dohakabeen miseria gorria leuntzeko baliabideak helarazi nahian, Zirkulu Euskal-Nafarrak erregutu digu beren aberkideei jakinaraz diezaiegun diru-biltzea antolatu dela Tetuan 16an duten idazkaritzan.

Biarritzeko itsasargia

1882ko azaroaren 18an,  “L´orphelin”, hots, Umezurtza izeneko brika saiatu zen Biarritzeko arrantzaleen portuan babesten, ekaitz larriari ihesi.
Portura sartzeko ubidetik arroketarantz desbideratua dagoela, sorosleak ahalegindu dira barkutik botatzen dizkieten buiak oratzen, baina ezin, hain dira bortitzak olatuak. Hala dabiltzala, barkuko bi marineli bururatu zaie txakur batekin helaraztea, bai eta lortu ere. Black ur-txakur bat zen, ur-hegaztiak harrapatzen iaioa. Buiak helarazita, txakurrari esker salbatu da eskifaia. Errusiako Alexander III. Tsarraren anai Alexis Duke Handiak domina jarri zion txakurrari, eta Errusiara eraman. Moskuko txakurren hilerrian lurperatua dago.

Angelu Seinale-Dorrea

1588ko uztailaren 30ean, Espainiak Ingalaterraren aurka prestatutako “Itsas Armada Garaitezina ” delakoaren ontziek ikaragarrizko ekaitz itzelari aurre egin behar izan zioten Bizkaiko Golkoan. Haietako bat, “Bazana” izenekoa, 30 tonakoa, 26 laguneko eskifaia eta 46 soldadu eta galera-arraunlariak eta guzti zeramatzana, Aturriko ez oraingoan baina Bokale Zaharrean, babesten saiatu zen. Alabaina, uhinek kostara eraman zuten, Baionako portuaren parera, eta han “esklaboena” izenez ezagututako hondarpe baten kontra talka eginarazi zuten.

 

Santa catalina


Biarritz


Matxitxako


Webgunearen errealizazioa